Like Pastoe is een tentoonstelling over 100 jaar ontwerp van de Utrechtse Machinale Stoelen- en Meubelfabriek. Pastoe was in de jaren zestig overal, vooral bij Mensen met Goede Smaak die het blad Goed Wonen lazen. De fabrikant bracht na de oorlog het op modernistische leest geschoeide meubel bij de gewone Nederlander aan de man. De dressoirs van licht berken, de tafels met ranke pootjes en de heldere kleuren betekenden een harde breuk met het vooroorlogse zware eiken. ‘Pastoe, niet voor mensen met geringe woonervaring’, was een van de marketingleuzen waarmee Pastoe het verantwoorde interieur introduceerde. Lang voor Dutch Design of Ikea. Ontwerpers als Job Smeets en Stefan Scholten over hun fascinatie met Pastoe lees je HIER. Net als de haatliefde verhouding van schrijfster Maria Barnas met de belangrijkste vormgever van Pastoe: Cees Braakman. Tot 2 juni is er een tentoonstelling Like Pastoe in de Kunsthal.
Pastoe, 100 jaar in en om de woning
Het werk is zo bekend, dat je geneigd kunt zijn te vergeten hoe goed ontwerper Frans Mettes (1909-1984) was. Een affichemaker met een ongehoord grote productie. Vooral zijn reclameposters voor drankfabrikanten (Hartevelt en Heineken) en het sinaasappelmerk Jaffa (‘Om te zoenen’) zijn iconen van de affichekunst uit de jaren vijftig.
Het boekwerk Frans Mettes – affichevirtuoos dat bij uitgeverij De Buitenkant is verschenen, heeft bovendien verrassing in petto. Ze tonen niet alleen de zeer hoge kwaliteit van Mettes’ commerciële affiches, maar ook zijn onbekende filmaffiches. Die hebben een andere stemming dan zijn reclame-werk, zoals de art nouveau-achtige affiche voor de film Angel met Marlene Dietrich (1937). Continue reading »
Ontwerper Jan Bons (IDFA) overleden
Grafisch vormgever Jan Bons is 22 november op 94-jarige leeftijd in Amsterdam overleden. Bons was vooral bekend vanwege het IDFA logo dat hij in 1990 maakte. Een filmcamera gemaakt van gescheurd papier, met – heel ouderwets – pootjes en twee spoelen erop. ‘Ik weet dat een filmcamera er tegenwoordig niet meer zo uitziet, maar iedereen herkent het meteen als een camera’, zei hij erover. Het documentairefestival IDFA gebruikt het logo nog steeds. Bons hield van kleurige affiches, hij maakte ze vooral voor cultuurinstellingen, zoals toneelgroep De Appel. En het Stedelijk Museum, waar hij in stijl verwantschap had met de directeur (en typograaf) WIllem Sandberg. Hij maakte postzegels, illustraties en in de jaren zeventig het VPRO logo. Zijn werk was inituïtief en sprekend, vol kleur. De affiches deden het uitstekend op straat, waar ze overeind bleven tussen al die andere beelden die je aantrekken trekken. Lees hier een POSTUUM.
Moniek Toebosch (1948-2012)
Moniek Toebosch (1948) is op 24 november overleden. Ze leed sinds 2008 aan longkanker, ondanks het feit dat ze niet rookte. Toebosch werd in de jaren tachtig bekend met VPRO-registraties van Aanvallen van uitersten, op het Holland Festival. Toebosch was een lastig te typeren talent. Ze had een geschoolde stem, regisseerde, was beeldend kunstenares en performer. Ze was expressief, kon veel en ze deed ook veel. Ze werd in 2004 directeur van Das Arts, de befaamde theaterschool. Ze had lak aan conventies, op een stijlvolle manier. Toen een vriendin van haar jong stierf – de kunstcritica Ineke Schwartz – besloot ze haar toespraak bij de begrafenis met een minuutlang aangehouden ijselijke schreeuw: INEKEE. Een minuut is lang in de aula van een uitvaartcentrum. Het was huiveringwekkend, maar vooral ook een mooi en onconventioneel afscheid. HIER een interview met Moniek Toebosch.
Het oeuvre van de Venetiaanse ontwerper Carlo Scarpa (1906-1978) is klein, maar ongehoord goed. Zijn mausoleum voor de rijke familie Brion in de buurt van Venetië trekt bussen vol Japanse architectuurtoeristen. Net als zijn in ingreep in het museum van Verona. In zijn thuisstad Venetië is de winkel die hij in 1959 voor Olivetti maakte een museumpje geworden. En nu is in het nieuwe glasmuseum Le Stanze del Vetro het glasontwerp van de jonge Scarpa bijeengebracht. Lees HIER het hele artikel.
Een Hello Kitty-bijbel in de prijzen
Het goede aan een goed idee is dat het in één oogopslag is te herkennen als een goed idee. De cover van de Meidenbijbel (ontwerp studio Vrolijk) is zo’n idee. Het boekje behoort tot de jaarlijkse selectie van de best verzorgde boeken. Daar hoort traditioneel een tentoonstelling bij die voor het eerst sinds zeven jaar weer is te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam.
Het binnenwerk van de Meidenbijbel is klassiek met een plechtig lettertype op vliegdun rijstpapier. Het gaat vooral om die omslag. Een pastiche op de snoepzoete Hello Kitty-esthetiek, maar tevens een referentie aan de antieke gereformeerde vrouwenkappen door het streepje echte kant op de cover. Pure reli-camp, maar wel effectief uitgevoerd. Continue reading »
The Foundry is een Brits letterbedrijf dat de Nederlandse typograaf Wim Crouwel heeft gevraagd enkele nieuwe letters te ontwerpen. Het resultaat is net gepubliceerd: de Architype Ingenieur. In een al bestaande architype serie van The Foundry met onder meer de Crouwel, de Konstrukt en de Solid. De Ingenieur is een prachtige letter in drie diktes en een ‘dot’versie. Hij is geïnspireerd op de letters die Crouwel in de jaren vijftig – sterk beïnvloed door de Zwitsers grafici, gebruikte voor zijn catalogi en posters. De dot-versie is een matrix letters, opgebouwd uit puntjes uds. Er is ook de Architype Vierkant, die lijkt een makkelijker leesbare variant van de New Alphabet, de letter waar Crouwel in de jaren zestig de wereld versteld mee deed staan, een letter die geschikt was voor digitaal werk. Meer op DEZEEN.
Gielijn Escher (1945) is een vaste en solitaire waarde in grafisch Nederland. Een notoire posterontwerper, met een grote voorliefde voor het handwerk. Hij ontwierp niet alleen affiches, hij legde er ook een grote verzameling van aan en leidde een tijdlang een eigen plakbedrijf. Over die totale posterliefde gaat de tweetalige monografie Gielijn Escher – Leven voor affiches / Living for Posters, waaraan ook een tentoonstelling is gekoppeld.
Escher komt net na de grote generatie Nederlandse grafici: Wim Crouwel, Jan van Toorn en Dick Elffers, mannen met geboortedata voor de oorlog. Escher respecteert ze, vooral Crouwel. Dat zie je in zijn benadering. Hij is minder formeel en rechtlijnig dan Crouwel, maar deelt diens voorkeur voor de typografische oplossing en gebuikt zelden illustraties of fotografie. Continue reading »
Dit logo ontwierp Saul Bass (1920-1996) in de jaren vijftig voor de krant The Detroit News. De Amerikaanser designer zou in dat decennium doorbreken als maker van titelsequenties voor beroemde speelfilms als The Man with the Golden Arm, Vertigo en Psycho. Maar vooral eerst was deze zoon van Joodse immigranten uit Oost-Europa een graficus, die prachtige logo’s maakte voor Minolta, United Airlines, AT&T en campagnes voor bedrijven als The Detroit News. Zijn vermogen om de essentie tot één beeld terug te brengen, kwam hem goed van pas in beide ontwerpdisciplines. Een compleet beeld van een van de grote grafisch ontwerpers van de 20e eeuw in het boek: Saul Bass, A Life in Film & Design, verschenen bij Laurence King Publishing. Een RECENSIE hier.
MOTI, Museum of the Image, is de nieuwe naam van het Graphic Design Museum Breda. Een museum voor beeldcultuur. ‘Vroeger waren beelden exclusief van kunstenaars en van ontwerpers’, zegt directeur Mieke Gerritzen (49). ‘Nu zijn beelden van iedereen. Wat dat betekent, hoe we naar beeld kijken en hoe het ons beïnvloedt, daar gaat dit museum over.’ Gerritzen opent met een tentoonstelling over verpakkingen, supermArt. En een pop-up tentoonstelling gemaakt door Lidewij Edelkoort. ‘Het vak grafisch ontwerper bestaat eigenlijk niet meer’, zegt Gerritzen in een INTERVIEW.
