‘Ik zou wakker willen worden in zo’n brugwachtershuisje’
<w/3>
Kleine aaibare utilitaire gebouwtjes die overbodig zijn geworden. Zoals brugwachtershuisjes in Amsterdam. Architect Marthijn Pool (32) van space&matter ontfermt zich erover. En sinds week is er de site brugwachtershuisjes.nl die de leegstand in kaart brengt.
Hoeveel brugwachtershuisjes telt Nederland?
‘Ik schat minstens tweehonderd. Amsterdam heeft er al dertig. Het grootste deel komt leeg te staan, of staat al leeg. Zonde. Ze zijn zo bruikbaar.’
Waarom zijn ze overbodig?
‘Op veel plekken worden bruggen met camera’s op afstand bediend. Is goedkoper. Met het huisje verdwijnt ook het vak van brugwachter.’
En u, als architect, gaat daar iets aan doen?
‘De discussie over leegstand gaat altijd over die anderhalf miljoen vierkante meters kantoor. Space&matter ontwikkelt plannen voor kleinschalig leegstaand erfgoed. Oude scheepskranen, watertorens en seinwachtershuisjes worden onderzocht. Dat zijn utilitaire gebouwen, bouwsels die hun functie hebben verloren, maar de moeite waard zijn om nieuw leven in te blazen.
Een oude draaibrug die restaurant wordt?
‘Bijvoorbeeld. In Harlingen is een scheepskraan een hotelkamer geworden. In Delfshaven is van een brugwachtershuisje een expositieruimte gemaakt.’
U zou zelf wel in een brugwachtershuisje willen wonen?
‘Als ik erlangs fiets, fantaseer ik soms dat ik daar wakker word. Het zijn vaak prachtige plekjes met vrij uitzicht op het water, klein, markant en schaars. Dat maakt dat veel mensen er weleens over dromen in zo’n huisje te wonen.’
Wat zijn Sweets?
‘Dat is de naam van ons plan om in Amsterdam een serie hotelkamers te beginnen in die huisjes: snoepjes. Maar het is ook een fonetische associatie met het woord suites. Er komen binnenkort 28 huisjes vrij.’
Wat is het concept?
‘Het idee is een ‘gedistribueerd hotel’, een keten losse kamers verspreid over interessante plaatsen in de stad. Normaal ben je als toerist zo weinig mogelijk in je hotelkamer. Je wilt geen minuut van de stad missen. Door van de hotelkamer een aantrekkelijke verblijfplaats te maken op een bijzondere locatie, wordt het cultuur-historische verhaal onderdeel van de beleving. Dit voegt waarde toe aan het bezoeken van de stad.’
Wat is de architectonische waarde van de huisjes?
‘In Amsterdam is rond 1900 een traditie gegroeid om van de huisjes iets bijzonders te maken. De directeur publieke werken, met een voorliefde voor architectuur, maakte er een persoonlijke zaak van dat er een architect op werd gezet. Ook als een soort eerbetoon aan de brug.’
Grappig.
‘Een wachtershuisje is onderdeel van de brug, meer dan een functionele plek om te schuilen. Het huisje geeft visueel een ‘aanzet’ aan de brug. Het geeft haar karakter en autoriteit. Dat vindt de brugwachter ook prettig. Die voelt zich echt de dirigent van zo’n knooppunt, bleek toen we met enkelen van hen gingen spreken. Hij beslist of die bus er nog over mag of niet.’
Hebben beroemde architecten zich eraan gewaagd?
‘Aldo van Eyck heeft een huisje ontworpen. Ben van Berkel in Purmerend. En Berlage in zijn eigen Plan Zuid in Amsterdam, de Berlagebrug.’
Welk huisje vindt u het mooiste?
‘Dat bij de Hortusbrug in Amsterdam, een modernistisch object dat doet denken aan Rietveld. Gebouwd in de jaren vijftig door architect Slebos. Met een dubbele uitkraging, opent het zich naar twee kanten. Staand op één poot in het water. Grote openingen en goed uitzicht.’
Hoe groot is de kans dat het straks een hotelkamer is?
‘Ik zeg honderd procent. We werken samen met een hotelketen, Lloydhotel. De beste manier om dit soort gebouwtjes te behouden, is er een nieuwe bestemming voor te verzinnen.’
