Villa Palladio

Impressie van projectontwikkelaar voor Crystal Palace, na de zomer wordt definitieve ontwerp bekend

Hoe het er echt uit komt te zien is nog in nevelen gehuld, maar het nieuwe Crystal Palace in Londen moet een eerbetoon zijn aan het oorspronkelijke paleis van glas en gietijzer dat in 1850 is ontworpen door Joseph Paxton. Deze week zijn zes Britse architecten uitgekozen die een ontwerp mogen indienen, onder wie Zaha Hadid.

De Chinese projectontwikkelaar Zhong Rong International Group heeft zeshonderd miljoen euro uitgetrokken om in zuid London een cultuur- en congrescentrum te bouwen. De locatie is het Crystal Palace Park waar het glazen paleis  ooit stond, voor het in 1936 afbrandde. Londen staat alleen nieuwbouw op die plaats toe in de geest van Paxton.

The Crystal Palace is een wonder van het negentiende eeuwse vooruitgangsoptimisme, ontworpen voor de Great Exhibition van 1851. Het glaspaleis was 550 meter lang en 40 meter hoog. Het stond oorspronkelijk in Hyde Park en werd in 1854 in zuid London herbouwd. Het diende als inspiratie voor het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam, dat in 1864 werd gebouwd en in 1929 in vlammen opging.

Naast Hadid is ook David Chipperfield gevraagd voor het nieuwe Crystal Palace, hij is een internationaal gevierd architect die in 2011 de Mies van der Rohe Award won voor de manier waarop hij Neues Museum uit 1941 in Berlijn nieuw leven inblies. Een andere kandidaat is Grimshaw Architects, een bureau dat station Amsterdam Bijlmer Arena ontwierp dat in 2008 werd gekozen tot gebouw van het jaar.

Hoe goed ze het ook doen, het is lastig de inventiviteit van oorspronkelijke schepper Joseph Paxton te evenaren. Paxton was een hovenier, die eerder slechts een aantal oranjeries had ontworpen. Hij tekende het Paleis in 1850 live voor de jury van de Great Exhibition op een kladpapiertje en won de competitie. Dat schetsje hangt nu in het Victoria & Albert Museum.

Zijn paleis bestond uit en zelfdragend modules van ranke gietijzeren poten waarop  300 duizend glasplaten rustten. Paxton bouwde het  paleis niet alleen binnen budget, maar ook nog binnen acht maanden tijd.

Crystal Palace werd drie jaar na de tentoonstelling verplaatst naar Zuid London. Het brandde af in 1936. Al eerder sneefden plannen om het te herbouwen vanwege hoge kosten. De Chinese onderneming wil deze zomer de architect aanwijzen voor Crystal Palace 2.

Geplaatst in de Volkskrant, 27 februari 2014